مفضل از امام صادق (عليه السلام) مي پرسد: تأويل «لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ؛ خداوند نماينده خود را با هدايت و دين حق ميفرستد تا او را بر تمام اديان غالب گرداند هر چند مشركان نخواهند.» (1) چيست؟
(يعنى چگونه امام زمان بر همه اديان غالب مى شود) حضرت فرمود: تأويلش اين آيه است: «وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَ يَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ؛ با مشركان پيكار كنيد تا ديگر فتنهاى در ميان مردم نباشد و همه دين براى خدا باشد.» (2)
اى مفضل بخدا قسم! اختلاف را از ميان ملل و اديان برميدارد و همه دينها يكى مىشود چنان كه خدا فرموده: «إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ» (3) و هم فرموده: «وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلامِ دِيناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرِينَ؛ هر كس دينى جز دين اسلام را بپذيرد هرگز از وى پذيرفته نمي شود و او در عالم آخرت از زيانكاران خواهد بود.» (4)
مفضل گفت: آقا! آيا دينى كه پدران او ابراهيم و نوح و موسى و عيسى و محمد داشتند، همان دين اسلام بود؟ فرمود: آرى همين دين اسلام بود، نه غير آن! عرض كردم: دليلى از قرآن بر اين مطلب داريد؟ فرمود: آرى از اول تا آخر قرآن پر از دليل است. از جمله آيه: «إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ» است و ديگر اين آيه: «مِلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْراهِيمَ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ؛ اسلام دين پدر شما ابراهيم است و اوست كه شما را مسلمان ناميد.» (5) و ديگر آيه ايست كه خداوند در داستان ابراهيم و اسماعيل از زبان آنها نقل ميكند كه گفتند: «وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِنا أُمَّةً مُسْلِمَةً؛ خدايا ما دو نفر را دو تن مسلمان و تسليمشده خود قرار ده، و از اولاد ما نيز مردمى مسلمان بيرون آور.»(6)
همچنين در داستان فرعون است كه مي فرمايد: «حَتَّى إِذا أَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُوا إِسْرائِيلَ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ؛ وقتى فرعون ميخواست غرق شود، گفت: ايمان آوردم كه جز خداوند يگانهاى كه بنى اسرائيل باو ايمان آوردند، خدائى نيست و اينك من از مسلمانان هستم.»(7)
و در داستان سليمان و بلقيس ملكه سبا مي فرمايد: «وَ أْتُونِي مُسْلِمِينَ؛ در حالى كه تسليم شدهايد، نزد من بيائيد»(8)، چون بلقيس نزد سليمان آمد، گفت: «أَسْلَمْتُ مَعَ سُلَيْمانَ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ؛ من با سليمان در پيشگاه خداوند جهانيان اسلام آورديم»(9) و از زبان عيسى بن مريم (عليه السلام) مي فرمايد: «مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ؛ كسانى كه ميخواهند با پذيرش دين خدا مرا يارى نمايند كيستند؟» (10)
حواريون گفتند: «نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ اشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ؛ حواريون گفتند: ما ياوران دينى تو هستيم ما ايمان بخدا آورديم و شاهد باش كه ما مسلمان هستيم!» (11) و در آيه ديگر مي فرمايد: «وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ كَرْهاً؛ آنچه در آسمانها و زمين است با ميل و بىميلى اسلام آوردند» (12) و در داستان لوط ميفرمايد: «فَما وَجَدْنا فِيها غَيْرَ بَيْتٍ مِنَ الْمُسْلِمِينَ؛ ما در آنجا بيشتر از يك خانه از مسلمانان نيافتيم». (13)
در آيه ديگر مي فرمايد: « قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْنا وَ ما أُنْزِلَ إِلى إِبْراهيمَ وَ إِسْماعيلَ وَ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِيَ مُوسى وَ عيسى وَ ما أُوتِيَ النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ؛ بگوييد: «ما به خدا ايمان آوردهايم؛ و به آنچه بر ما نازل شده؛ و آنچه بر ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و پيامبران از فرزندان او نازل گرديد، و(همچنين) آنچه به موسى و عيسى و پيامبران(ديگر) از طرف پروردگار داده شده است، و در ميان هيچ يك از آنها جدايى قائل نمىشويم، و در برابر فرمان خدا تسليم هستيم؛ (و تعصبات نژادى و اغراض شخصى، سبب نمىشود كه بعضى را بپذيريم و بعضى را رها كنيم.» (14) و در آيه ديگر مي فرمايد: «أَمْ كُنْتُمْ شُهَداءَ إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُ الى قوله وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ؛ آيا شما حاضر بوديد هنگامى كه مرگ يعقوب فرا رسيد تا آنجا كه فرمود: و ما همه براى او اسلام آورديم.» (15)
پانوشت:
1. توبه: 9 / 33؛ صف: 61 / 9.
2. انفال: 8 / 32.
3. آل عمران: 3 / 19.
4. آل عمران: 3 / 85.
5. حج 22 / 78.
6. بقره: 2 / 128.
7. يونس: 10 / 90.
8. نمل: 27 / 31.
9. نمل: 27 / 44.
10. صف: 61 / 14؛ آل عمران: 3 / 52.
11. پيشين.
12. آل عمران: 3 / 83.
13. ذاريات: 51 / 36.
14. بقره: 2 / 136.
15. بقره: 2 / 133.
منبع: مهدي موعود (بحار الانوارج 13)، ص 1149.[subscribe2]
Leave a Reply